“ ރަސޫލުބޭކަލުންނެވެ. ދެން އެބޭކަލުންނާއި ގާތް މީހުންނެވެ. ދެން އެބޭކަލުންނާއި ގާތް މީހުންގެ ގާތް މީހުންނެވެ. އިންސާނަކު އިމްތިހާނު ކުރައްވާނީ އެމީހަކު ދީނުގައި ސާބިތުވެ ހުރި މިންވަރަށް ބައްލަވައިފައެވެ. އެމީހެއްގެ އީމާންކަން ވަރުގަދަކަމުގައިވާނަމަ، އޭނާއަށް ވަރަށް ދަތި އުނދަގޫތަކާއި ކުރިމަތިލާންޖެހޭނެތެވެ. އަދި އެމީހެއްގެ އީމާންކަން ބަލިކަށިކަމުގައިވާނަމަ، އެމީހާގެ އީމާންކަމާއި އެއްވަރަށް އިމްތިހާނު ކުރައްވާނެތެވެ. ހުރިހާ ފާފައަކުން ޠާހިރުވެގެންވާ ހާލު ދުނިޔެމަތީ ހިނގައްޖައުމަށް ދާންދެން، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަޠަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅުން އިމްތިހާންކުރައްވާނެތެވެ. “ ( އިމާމް އައްތިރްމިޛީ )
ދިރިއުޅުމުގައި އަންނަ ދަތި އުނދަގޫ ވަގުތުތަކާއި ގުޅިގެން ތިމަންނާއަށް މިކަންތައްތަކާއި ކުރިމަތިލާން މިޖެހެނީ ކީއްވެތޯ ސުވާލުކުރެވޭ ފަހަރުތައް ވަރަށް ގިނައިން އާދެއެވެ. ވުމާއެކު، ދިރިއުޅުމުގައި އެފަދަ ކަންތައްތަކާ ކޮންމެހެންވެސް ކުރިމަތިލާން ޖެހޭނެކަން ޤަބޫލުކުރަން ޖެހެއެވެ. ނުހަނު ޔަޤީންކަމާއިއެކު އަޑިގަނޑަކަށްފަހު އުސްގަނޑެއް އަންނާނެއޭ ބުނާފަދައިންނެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، އިސްލާމްދީނުގައި، ޙަޤީގީ ތުރާތަކަކީ ކޮބައިކަން ކީރިތި ރަސޫލާ ﷺ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދަސްކޮށްދެއްވިއެވެ. އެގޮތުން، ސަޙާބީބޭކަލުން، އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހުގައި، އެންމެ ދަތި އުނދަގޫތަކާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހޭނީ ކާކަށްތޯ ސުވާލުކުރެއްވުމުން އިތުރު އެކަލޭގެފާނު ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ.
ދަތި އުނދަގޫ ކަންތައްތަކާއި ކުރިމަތިލުމަކީ ފަސޭހަކަމެއްނޫނެވެ. ނަމަވެސް ތިބާއަށް އަނޑިގުނޑަންތަކާއި ދިމާވުމުން ފަޚުރުވެރިކަމާއިއެކު އެއަޑިގުނޑަންތަކުން އަރައިގަންނަން މަސައްކަތްކުރާށެވެ. އެފަދަ ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން ދެރަވެ ހިތާމަކުރުމަކީ މައްސަލައެއްނޫނެވެ. އެހެންންމަވެސް އެއިހުސާސްތައް ތިބާގެ މައްޗައް ބާރުފޯރުވާ، ތިބާގެ ނަފްސު ހަލާކުގެ ތެރެއަށް ވައްޓާލިއަނުދޭށެވެ. ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން ތިބާ ހިތްހަމަޖެހުން ލިބިގަންނާށެވެ. ހަތަރު އުދަރެސް ފެނުޖެހުމުން، އެހީއަށްއެދި ދަންނަވާނީ އެކަލާނގެ ފިޔަވާ ވަކި ކޮންފަރާތަކަށްހެއްޔެވެ؟ އެކަލާނގެއީ އަލް ވަދޫދް އެވެ. ( الودود ) ތިޔަބައިމީހުންދެކެ އެންމެ ލޯބިވެވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނުގައިވާ މި އާޔަތައް ނިކަން ވިސްނަވާލައްވާށެވެ.
“ ތިއަބައިމީހުންނަށް އެކަލާނގެ އާޔަތްތައް ދެއްކެވުމަށްޓަކައި، ހަމަކަށަވަރުން، ﷲ ގެ ނިޢުމަތުން ކަނޑުގައި ނާފަހަރު ދުވާތީ، ތިބާއަކަށް ނުފެނޭހެއްޔެވެ ؟ ހަމަކަށަވަރުން، ކެތްތެރިކަން ބޮޑު، ޝުކުރުވެރިވުން ބޮޑު ކޮންމެމީހަކަށް އެކަމުގައި ހެކިތަކެއްވާކަން ކަށަވަރެވެ. އަދި ހިޔާ އަޅާ ފަރުބަދަތައްފަދަ ރާޅުތައް، އެއުރެން ވަށާލައިފިނަމަ، އެކަލާނގެއަށް އީމާންކަން ޚާލިޞްކުރާ ޙާލުގައި، ﷲއަށް އެބައިމީހުން ދުޢާކުރާނެތެވެ. އަދި އެކަލާނގެ އެއުރެން ސަލާމަތްކުރައްވާ އެއްގަމަށް ގެންދަވައިފިހިނދު، ފަހެ، އެއުރެންގެ ތެރެއިން މެދުމިނު މީހުންވެއެވެ. ( އަދި ދެކޮޅުހަދާމީހުންވެސް ވެއެވެ. ) އަދި ކޮންމެ ޚިޔާނާތްތެރި ކާފަރަކުމެނުވީ ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ އާޔަތްތަކަކަށް ދެކޮޅެއްނަހަދާނެތެވެ. “ ލުޤްމާން : 31-32
އިންސާނުންނަކީ އެފަދަ ބައެކެވެ. އަދި އަހަރެމެންނަކީ ދެރަ ނިކަމެތި ބައެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރައްވާފައިވާ ބައެކެވެ. ކަމަކުން އަރައިގަނެވޭނެ އެއްވެސް މަގެއް ނުފެނުމުން ގާތް ފަރާތެއްގެ އެހީތެރިކަމަށް ބަރޯސާވަމެވެ. ނަމަވެސް، ދުރާލާ ތިބާއަށް ދިމާވެދާނެ ކަންތައްތަކަށް ތައްޔާރުވެ ތިބުން ކިހާ ބުއްދިވެރިތޯއެވެ؟ އެންމެ ފުރަތަމައިނުންވެސް، ތިބާއަށް މަދަދުވެރިވާ ފަރާތަކީ އެއްކައުވަންތަ ﷲ ޞުބުޙާނަހޫ ވަޠަޢާލާކަން ޤަބޫލުކޮށްގެނެވެ.
“ ހިތްހަމަޖެހުމާއި އުފާވެރި ވަގުތުތަކުގައި ﷲ ޞުބުޙާނަހޫ ވަޠަޢާލާ މަތިން ތިބާ ހަނދުމަކުރާށެވެ. އޭރުން ދަތި އުނދަގޫ ހާލުގައި ތިބާ ވާހިނދު އެކަލާނގެ ތިބާ ހަނދުމަކުރައްވަވާނެތެވެ. “ ( އިމާމް އައްނަވާވީ )
ދުނިޔޭގައި އުޅޭއިރު، ތަފާތު އެކި ގޮންޖެހުންތަކާއި ކުރިމަތިލާއިރު، އައްޔޫބު ޢަލައިހިއްސަލާމަށް ދިމާވި ކަންތައްތަކަކީ ގިނަ މީހުންނަށް ދިމާވާ ކަންތައްތަކާ އަޅާކިޔޭނެ ކަންތައްތަކެއްނޫނެވެ. އައްޔޫބުގެފާނަކީ ވަރަށް މުދާވެރި ބޭކަލެކެވެ. ނަމަވެސް ހަމަ ކުއްލިއަކަށް އެހުރިހާ އެއްޗެއް ގެއްލިގެންދިއައެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ މުޅި ހަށިގަނޑަށް އަސަރުކުރުވި ބޮޑު ބައްޔެއް ޖެހިވަޑައިގެން 18 އަހަރު އެހާލުގައި އޮންނެވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް ވަރަށް ގިނަ ދަރިކަލުން ލިބިވަޑައިގެންނެވިނަމަވެސް ހުރިހާ ދަރިކަލުންވެސް ދުނިޔެ ދޫކުރެއްވެވިއެވެ.
ގިނަ މީހުންނަށް މިފަފަ ކަންތައްތަކާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހުމުން، މާޔޫސްކަންމަތީ ދުވަސްތައް ބޭކާރުކޮށް ތިމަންނާއަށް މިކަންތައްތައް ކުރިމަތިކުރުވީ ކީއްވެގެންތޯ އަބަދުމެ ސުވާލުކުރާނެތެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އައްޔޫބުގެފާނު ކެތްތެރިކަމާއިއެކު ﷲ އަށް ޒިކުރުކުރައްވަވައި ފާފަ ފުއްސެވުމަށާއި އެކަލާނގެ މަދަދަށް އެދި ދުޢާކުރެއްވެވުމުގައި ދެމިހުންނެވިއެވެ.
ތިބާއަށް ކަންތައްތަކާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހުމުން، އެކަލާނގެއަށް ބަރޯސާވުމަކީ ކުޑަކަމެއްގެގޮތުގައި ނުދެކޭށެވެ. ﷲ އަށް ބަރޯސާވެ އެކަލާނގެއަށް އިތުބާރުކުރުމަކީ ތިބާގެ ހިތުން ކުރާ އަޅުކަމެކެވެ. އެކަމުގައި ދެމިހުރެއްޖެނަމަ ކޮންފަދަހެއްޔެވެ!
ތިބާއަށް އެކަން ކުރެވުނު އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތަކަށް ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުގައި މަދަދަށް އެދި ދަންނަވާ، ގިނަގިނައިން ދުއާކޮށް ޒިކުރު ކުރާށެވެ. އަދި ދުޢާ އިޖާބަ ކުރައްވާ ވަގުތުތައް ކަމުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައިވާ ވަގުތުތަކަށް ޚާއްސަ ސަމާލުކަމެއްދޭށެވެ. އެއީ، ބަންގިއާއި ޤަމަތާއި ދެމެދު ވާ ވަގުތާއި، ރޭގަނޑުގެ އެންމެ ފަހު ދަންފަޅިއާއި އަދި ހުކުރު ދުވަހުގެ ޢަޞްރުނަމާދުން ފެށިގެން އިރު އޮއްސޭ ވަގުތާއި ހަމައަށް ފަދަ ވަގުތުތަކެވެ. އަދި ނަމާދަށްފަހުވެސް ތިބާ އެކަލާނގެއަށް ދުޢާ ކުރާށެވެ. ހަމައެއާއެކު ސުންނަތް ނަމާދުތަކުގެ ބޭނުންވެސް ހެޔޮގޮތުގައި ހިފާށެވެ. އަދި ކޮންމެ ނަމާދެއްގެވެސް އެންމެ ފަހު ސަޖިދައިގަ ދުއާކޮށް، ތިބާ އެކަނި ނަމާދު ކުރާނަމަ އެ ސަޖިދައިގަ ގިނައިރު އޮންނާށެވެ. އަދި ތިބާވީ ކޮންމެތާކުވެސް އެކަލާނގެމަތިން ހަދުމަކުރާށެވެ.
އަސްލު ޙަޤިގަތުގައި އަހަރެމެން ކޮންމެ މީހަކުވެސް އެދެނީ ހިތްހަމަޖެހުމެވެ. ކާމިޔާބެވެ. އުފާވެރިކަމެވެ. އެހެންމަވެސް، ﷲގެ ރުއްސެވުމާއި ލޯބި ނުލިބޭ ހިނދަކު ތިބާއަށް އޮތީ ކޮން ހިތްހަމަޖެހުމެއްހެއްޔެވެ ؟ ދުނިޔެއަކީ ވަގުތީ ފާލަމެއްކަން ތިބާ ހަނދާންނައްތާނުލައްޗެވެ. މިދުނިޔޭގެ ތުރާތަކާއި އުނދަގޫތަކަށް ހެއްލި ތިބާގެ ނަފްސު ހަލާކުގެ ތެރެއަށް އެއްލާނުލައްޗެވެ. އަދި ޙަޤީގީ އުފާވެރިކަމާއި ހިތްހަމަޖެހުމަކީ ކޮބާކަން ހަނދާންނައްތާނުލާށެވެ.
“ ކޮންމެ ނަފްސަކީވެސް މަރުގެ ރަހަ ލިބިގަންނާނޭ އެއްޗެކެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުން ކުޅަ އަމަލުތަކަށް ތިޔަބައިމީހުންނަށް ޖަޒާ ދެއްވާނެކަން ކަށަވަރީ، ޤިޔާމަތްދުވަހުންނެވެ. ފަހެ، ނަރަކައިން އެއްކިބާކުރައްވައި، ސުވަރުގެއަށް ވެއްދެވި މީހާ ދަންނާށެވެ! ފަހެ، އެމީހަކު ނަޞީބު ލިބިގެންފިކަން ކަށަވަރެވެ. ކެހިވެރިކަމުގެ ވަގުތީ އުފަލެއް ދޭ އެއްޗެއްކަމުގައި މެނުވީ، ދުނިޔޭގެ ދިރިއުޅުން ނުވެއެވެ. “ އާލް އިމްރާން :
