މުއްސަނދިކަން ބިނާކޮށް މުއްސަނދިވުމަށް ސިހުރު ފޯމިއުލާއެއް ނެތެވެ. It’s simple, really: ލިބޭ އާމްދަނީއަށްވުރެ މަދު ޚަރަދުތަކެއް ކޮށް، ވީހާވެސް ގިނައިން ފައިސާ ރައްކާކުރާށެވެ.
އެކަމަކު ސްޓޫޑެންޓް ލޯންގެ ދަރަންޏާއި، ދިރިއުޅުމުގެ އަގު ބޮޑުވުމާއި، އިންފްލޭޝަން ބޮޑުވުމާއި، ކުއްލިއަކަށް މާލީ ކުއްލި ހާލަތްތަކުން ފުރިފައިވާ ދުނިޔޭގައި، މި ސީދާ ޕްލޭން ތަންފީޒު ކުރުމަކީ ފަރީއްކޮޅެއް ކަމުގައި ހީވެދާނެއެވެ.
އަމާޒަކީ މުއްސަނދިވުން ނަމަ، ހުރަސްތަކުން އެއްފަރާތްވެ، ފޯކަސް ދެމެހެއްޓޭނެ ގޮތުގެ ތިރީގައިވާ އަށް އިރުޝާދު ބައްލަވާށެވެ. އެމީހުން އެހީތެރިވާން ޖެހޭނީ މުއްސަނދިކަން ބިނާކުރުމަށް ކުރާ ކަންތައްތައް ވިސްނައި، އިންވެސްޓްކޮށްގެން ވިޔަސް ނުވަތަ އަމިއްލަ ވިޔަފާރީގެ ވެބްސައިޓެއް ބިނާކޮށްގެން ވިޔަސް މާލީ ރައްކާތެރިކަމަށް މަގު ހޯދުމަށެވެ.
1. މާލީ ލަނޑުދަނޑިތައް ޤާއިމުކުރުން
މުއްސަނދިވުމަށްޓަކައި ފަށަން ޖެހެނީ މުއްސަނދިކަމުގެ މާނައަކީ ތިމާއަށް ސީދާ ކޮން އެއްޗެއްކަން ކަނޑައަޅައިގެންނެވެ. ޖެފް ބެޒޯސް މުއްސަނދި ކަމުގެ ހުވަފެން ދެކެނީ ހެއްޔެވެ، ނުވަތަ ރިޓަޔަރމަންޓް އެކައުންޓުގައި 10،000 ލައްކަ ރުފިޔާ ފަދަ އެއްޗެއް ހެއްޔެވެ؟
އެއްވެސް ދެމީހަކު މުއްސަނދިކަން އެއްގޮތަކަށް މާނަ ނުކުރާތީ އަމިއްލަ މާލީ ލަނޑުދަނޑިތައް ކަނޑައަޅައި އަމިއްލަ ޝަރުތުތަކުގައި މުއްސަނދިވާނެ ގޮތުގެ ޕްލޭނެއް ކަނޑައަޅަން ޖެހެ އެވެ. ލަނޑުދަނޑިތައް ބައްޓަންކުރުމުގައި އެހީތެރިވުމަށްޓަކައި، އަމިއްލަ ނަފްސާއި ސުވާލުކުރަންޖެހޭ ބައެއް ސުވާލުތައް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.
ރިޓަޔާ ކުރަން ބޭނުންވަނީ ކޮން އިރަކު ހެއްޔެވެ؟
ކޮން ބޮޑެތި ގަތުމެއް- ދެވަނަ ގެއެއް، އާޓް ކަލެކްޝަނެއް، ރީތި ވައިން ފުރިފައިވާ ގޯތިތެރެއެއް- ތިބާ ހުވަފެނުގައި ދެކެނީ؟
އާއިލާއެއް އުފެއްދުމަށް ރާވަނީ ހެއްޔެވެ؟
ކުޑަކުއްޖެއްގެ ތައުލީމަށް ރައްކާކުރަން ޖެހޭ ހެއްޔެވެ؟
ރިޓަޔަރމަންޓް ތިބާއަށް ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ ދެ އައްސޭރީގައި ވެސް ޑައުންސައިޒް ކުރުން، ދަތުރުކުރުން، ޗުއްޓީ ހޭދަކުރާ ގެތައް؟
ދަރިންނާއި އާއިލާއަށް ދޫކޮށްލަން ބޭނުންވަނީ ކޮންކަހަލަ ވާރުތައެއް ހެއްޔެވެ؟
މިފަދަ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ދިނުމަކީ މާލީ ލަނޑުދަނޑިތައް ގާއިމްކޮށް، މުއްސަނދި ކަމަށް ބުނާ މާނަ ފުރިހަމަ ކުރުމަށްޓަކައި ރައްކާކުރަން ޖެހޭ ފައިސާގެ އަދަދު ނިންމުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ. ދެން މަސައްކަތަށް ނިކުމެވޭނެ ބަޖެޓެއް ހަދާށެވެ.
2. ތިބާގެ ދަރަނި ނައްތާލުން
ހުރިހާ ދަރަންޏަކީ ނުބައި ދަރަންޏެއް ނޫން ނަމަވެސް އިންޓަރެސްޓް ބޮޑު ދަރަންޏަކީ މުޅިން ބިރުވެރި ދަރަންޏެއް ނަމަ ތިމާގެ އަމާޒަކީ މުއްސަނދިވުން ކަމަށް ވާނަމަ އެވެ. ބަޖެޓުގެ ބައެއްގައި ތިމާގެ ނުބައި ދަރަނި ފުނޑުފުނޑުކޮށް، ރަހުނު ފަދަ ރަނގަޅު ދަރަނީގެ ޒިންމާދާރު މިންވަރު ދެމެހެއްޓުމުގެ ޕްލޭނެއް ހިމަނަން ޖެހެ އެވެ.
ޑެޓް އެވަލެންޗް މެތޯޑަކީ އިންޓަރެސްޓް ހަރަދު ހަލުވިކަމާއެކު ކުޑަކޮށް، އިންޓަރެސްޓް ބޮޑު ދަރަނި އަވަހަށް ދެއްކުމަށް އެންމެ މަގުބޫލު އެއް ގޮތެވެ. މި ސްޓްރެޓެޖީއާއެކު އެންމެ މަތީ އިންޓަރެސްޓް ރޭޓް ދަރަންޏާ ދިމާއަށް އެންމެ ގިނައިން ފައިސާ ދައްކައި، އެހެން ދަރަނިތަކަށް އެންމެ ކުޑަމިނުން ފައިސާ ދެއްކޭނެއެވެ.
އެންމެ މަތީ ރޭޓް ލިބޭ ދަރަނި ފުރިހަމައަށް ދެއްކުމުން، ދެން އެންމެ މަތީ އިންޓަރެސްޓް ރޭޓް ލިބޭ ދަރަނި ޙައްލުކުރުމަށްޓަކައި ދައްކަމުން ދިޔަ އެއްޗެއް ރޯލްކޮށް، އެ ދަރަނި އަދާކުރާނެއެވެ.
ސްޓޫޑެންޓް ލޯނު ނުވަތަ ރަހުނު ފަދަ އިންޓަރެސްޓް ރޭޓް ދަށް ދަރަނި ދެއްކުން އަވަސް ކުރުމަށް ވަސްވާސް ލިބިދާނެ ކަމުގައި ވިޔަސް، އަނެއްކާވެސް ވިސްނާލަމާ ހިނގާށެވެ. ފުރަތަމަ އިންޓަރެސްޓް ރޭޓް ބޮޑު ދަރަނި ދެއްކުމުން، އަދި އެ ގެދޮރުގެ ފައިސާ ދެއްކުމާއި، ދިގުދެމިގެންދާ އެއްވެސް ސްޓޫޑެންޓް ލޯނެއް ފުނޑުފުނޑުކޮށްލުމުން ދިގު މުއްދަތުގައި އިތުރަށް ސަލާމަތް ކުރެވޭނެއެވެ.
3. ކުޝަން އެއް އުފެއްދުން
މުއްސަނދިވުމަށް ގެންގުޅޭ ސްޓްރެޓެޖީއަށް އިމަޖެންސީ ފަންޑަކީ ވަރަށް މުހިންމު ފަންޑެކެވެ. މިއީ ތިބާގެ ބިޓްކޮއިން (ބީޓީސީ) ސްޓޭޝް ނުވަތަ މައިކްރޮސޮފްޓް ސްޓޮކުގެ ހިއްސާއެއް ވެސް ނޫނެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި، އެއީ ވަރަށް ލިކުއިޑް ކޭޝް، ލޯ ރިސްކް ސޭވިންގްސް ވެހިކަލެއްގައި ފަސޭހައިން ލިބޭނެ، ކުއްލި ހާލަތެއްގައި އިންޓަރެސްޓް ބޮޑު ކްރެޑިޓް ކާޑުގެ ދަރަނި ނަގަން ނުޖެހޭ މިންވަރަށް ފައިސާ ލިބޭ އެއްޗެކެވެ.
ގިނަ ތަޖުރިބާކާރުން ލަފާދެނީ ތިން މަހާއި ހަ މަސް ދުވަހުގެ ހަރަދުތައް ފަންޑުގައި ބެހެއްޓުމަށް ނަމަވެސް ރައްކާތެރިކަން އިހުސާސް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ އަދަދަކީ އެއަށްވުރެ ބޮޑު ނުވަތަ މަދު އަދަދެއް ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ. ކޮންމެ ގޮތެއްވިޔަސް ކުއްލި ހާލަތުގައި ފަންޑު ބިނާކޮށް، އޭޕީވައި ބޮޑު ސޭވިންގްސް އެކައުންޓެއްގައި ބަހައްޓައި، ބޭނުން ކުރުމަށްފަހު ޓޮޕް އޮފް ކުރަން ހަނދާން ކުރާށެވެ.
4. މިހާރު އިންވެސްޓް ކުރަން ފަށާ
އިންވެސްޓް ކުރަން ފެށުމަށް އިންތިޒާރު ކުރިވަރަކަށް މުއްސަނދިވާން ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނަގާނެ އެވެ. އެއީ ފައިސާ ރައްކާކުރަން ފުދޭވަރުގެ ކަމެއް ނޫނެވެ. މުއްސަނދިވުމަށްޓަކައި މާކެޓްތަކަށް އިންވެސްޓްކޮށްގެން ތިމާގެ ރުފިޔާ މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހެއެވެ.
އިންވެސްޓް ކުރަން ދަސްކުރުމަކީ އާދައިގެ ކަމެއް ނޫން ނަމަވެސް ފަށަންވީ ވަގުތަކީ މިހާރު އެވެ. ޕްރޮސެސް އިން ބިރު ނުގަންނަވާ: ކުޑަކުޑަކޮށް ފެށިގެން، މަތީގައިވާ ޕްލެޓްފޯމްތަކުގައި ހުރި ތައުލީމީ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށް، އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ އިންވެސްޓްމަންޓް އެކައުންޓްތަކަށް ގަވާއިދުން ކޮންޓްރިބިއުޝަންތައް ދެމެހެއްޓުންކަން ހަނދާން ކުރާށެވެ.
5. ޕޯޓްފޯލިއޯ ޑައިވަރސިފައިކުރުން
2022 ވަނަ އަހަރުގެ ކްރިޕްޓޯ ކްރެކްއަޕް އިން އިންވެސްޓަރުންނަށް އެއްވެސް ކަމެއް ދަސްވެފައިވާނަމަ، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ، އެއީ ތިމާގެ ހުރިހާ ބިސް އެއް ބާސްކެޓަކަށް ލުމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ވެސް އިންވެސްޓް ކުރުމުގެ މުހިންމު އެއް ކޮންސެޕްޓް ކަމަށް ދިމާވާ ކަމެކެވެ: ޑައިވަރސިފިކޭޝަން.
އިންވެސްޓް ކުރުމުގެ ދަތުރު ފެށުމުން، މުއްސަނދިވުމަށްޓަކައި ޑައިވަރސިފައިޑް ޕޯޓްފޯލިއޯއެއް ބިނާކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި ކަމެއްކަން އަބަދުވެސް ހަނދާނުގައި ބަހައްޓަން ޖެހެ އެވެ. އެއީ ކްރިޕްޓޯ ކަމުގައި ވިޔަސް، އިއްޔެގެ ހޫނު ސްޓޮކް ކަމުގައި ވިޔަސް، ނުވަތަ އަވަށްޓެރިޔާ ކިޔައިދިން އާ ވަންޑަރ އިންވެސްޓްމަންޓެއް ކަމުގައި ވިޔަސް، ހަމައެކަނި އެއް ވައްތަރެއްގެ އެސެޓެއް ގެންގުޅޭއިރު ދިމާވެދާނެ ބޮޑެތި ވައިޕް އައުޓްތަކުން ތިމާގެ މުއްސަނދިކަން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.
ޑައިވަރސިފައިޑް ޕޯޓްފޯލިއޯއެއް ބިނާކުރުމުގެ މާނައަކީ އެސެޓް އެލޮކޭޝަން ދެނެގަތުން- ތިމާގެ ފައިސާ ތިމާގެ ލަނޑުދަނޑިތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތަށް ތަފާތު އެސެޓް ކްލާސްތަކުގެ މިކްސްއަކަށް ލުން.
ޒުވާން އުމުރުގައި މުއްސަނދިކަން ބިނާކުރުމަށް ގިނަ ވަގުތު ލިބޭއިރު، ކޮންމެހެން މާކެޓް ދަށަށް ދިއުމުން އަރައިގަތުމަށް ގިނަ ވަގުތު ލިބޭތީ، ރިސްކި އިންވެސްޓްމަންޓްތައް ނަގާލެވޭނެ އެވެ. އުމުރުން ދުވަސްވީވަރަކަށް- އަދި މުއްސަނދި ކަމަށް މާނަކުރާ މިންވަރާ ގާތްވިވަރަކަށް- ތިބާ ބިނާކޮށްފައިވާ މުއްސަނދިކަން ރައްކާތެރިކުރުމަށްޓަކައި ރިސްކު ކުޑަ އެސެޓްތަކަށް ބަދަލުވާން ޖެހެއެވެ.
މި މައިގަނޑު ކޮންސެޕްޓް ސާދާ ފެންވަރެއްގައި ދެނެގަތުމަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެންގެ އަސާސީ އެސެޓް އެލޮކޭޝަން މޮޑެލްތައް ބައްލަވާލައްވާށެވެ. މުއްސަނދިވުމަށް އެންމެ ފައިދާހުރި ގޮތަކީ އަމިއްލައަށް އިންވެސްޓް ކުރަން ދަސްކުރުން ނަމަވެސް އިންވެސްޓްމަންޓް ޕޯޓްފޯލިއޯ ބެލެހެއްޓުމަށް އެހީތެރިވެދޭ ފައިނޭންޝަލް އެޑްވައިޒަރެއް ހޯދުމަށް ވެސް ވިސްނާފާނެ އެވެ.
6. އާމްދަނީ އިތުރުކުރުން
މިހާރު ފައިސާ ލިބޭވަރަކަށް މުއްސަނދިވުމުގެ އަމާޒު ހާސިލް ކުރެވޭނީ އަވަސްވެފައެވެ. މިއަދު އާމްދަނީ ހޯދުމުގެ ގާބިލްކަން އިތުރުކުރުމަކީ އިތުރަށް އާމްދަނީ ހޯދުމާއި، އިތުރަށް އިންވެސްޓްކުރުމާއި، ލަނޑުދަނޑިތަކާ ގާތްވުމުގެ ހެޔޮ ދައުރެއް ބިނާކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭ ކަމެކެވެ.
ފަހަރެއްގައި އާމްދަނީ އިތުރުކުރުމަށް އެންމެ ފަސޭހަ ގޮތަކީ މިހާރު ހުރި މަގާމުގައި ކުރިއެރުން ހޯދުން ކަމަށް ވެދާނެ- އެއީ ކާޑުތަކުގައި ނެތް ކަމެއް ނަމަވެސް، ކެރިއަރަށް ބަދަލެއް ގެނައުމަށް ވިސްނަން ލަދު ނުގަންނަވާށެވެ. އާމްދަނީ އިތުރުކުރެވޭނެ ބައެއް ގޮތްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ؛
ތިމާގެ ކާމިޔާބީތައް ލިޔެކިޔުމަށްފަހު، ރޭސް ހޯދުމަށް އެދޭ ކަމެއް ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ބޭނުން ކުރާށެވެ.
ބޮޑު މުސާރަ ލިބޭ މަގާމުތަކަށް ބޭނުންވާ ހުނަރުތައް ބިނާކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދޭނެ މެންޓަރުން ހޯދާށެވެ.
ކްލާސްތަކުގެ ތެރެއިން ނުވަތަ އިތުރު ތައުލީމުގެ ތެރެއިން ހުނަރު އިތުރުކުރުން.
މަތީގައިވާ ފިޔަވަޅުތަކަކީ ހަގީގީ ފިޔަވަޅުތަކެއް ނޫން ނަމަ، ރަނގަޅު މުސާރައެއް ލިބޭ ވަޒީފާއެއް ހޯދުމަށް ކެރިއަރު ބަދަލު ކުރުމަށް ވިސްނާށެވެ.
ޕްރައިމަރީ ކެރިއަރ މަގުން ބޭރުގައި ސައިޑް ހަސްލް އެއްގައި ނުވަތަ ކުޑަ ވިޔަފާރިއެއް ފަށައިގެން ވެސް އާމްދަނީ އިތުރު ކުރެވިދާނެ އެވެ. ސައިޑް ހަސްލް އަބަދަށްޓަކައި ދެމިގެންދާކަށް ނުޖެހޭ ނަމަވެސް، ޑައުން ޑެޓް ދެއްކުމަށް ނުވަތަ އިންވެސްޓްމަންޓް ބަޖެޓް އިތުރުކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭ މޮޅު އިންކަމް ސަޕްލިމެންޓެކެވެ.
7. ފަޔަރ އާއި ބެހޭގޮތުން ދަސްކުރުން
ފަޔަރ ހަރަކާތަކީ- އެއީ މާލީ މިނިވަންކަން، އަވަހަށް ރިޓަޔަރ ކުރުން- ލަސްނުކޮށް އަވަހަށް މުއްސަނދިވާން ބޭނުންނަމަ ދަސްކުރަން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް ވެދާނެއެވެ.
އިންވެސްޓް ކުރުމަށް ފަޔަރ އެޕްރޯޗަށް ތަބާވާ މީހުން މަސައްކަތް ކުރަނީ އިންވެސްޓް ކުރުމަށް ލިބޭ ފައިސާގެ އަދަދު އެންމެ ބޮޑު ކުރުމަށްޓަކައި ހުރިހާ ހަރަދެއް ވީހާވެސް ކުޑަކޮށް ކުޑަކުރުމަށެވެ. މިސާލަކަށް ކާރު ލޯނާއި އިންޝުއަރެންސް އަށް ފައިސާ ޚަރަދު ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި ފަޔަރ ޕްރެކްޓިޝަނަރަކު ކޮންމެ މޫސުމެއްގައި ވިޔަސް ކޮންމެ ތަނެއްގައި ކާރު ގެންގުޅުމާއި ސައިކަލު ދުއްވުން ދޫކޮށްލާނެއެވެ.
މިއީ ހައްދުފަހަނަޅާފައިވާ މިސާލެއް، އަދި އަޅުގަނޑުމެން ޙަޤީޤަތުގައިވެސް ބޭނުމެއް ނުވާނެ، ކާރެއް ގެންގުޅުން ދޫކޮށްލާކަށް. އެކަމަކު މި ހަރަކާތުގެ ބައެއް އުސޫލުތައް ބޭނުންތެރި ވެދާނެ، މާލީ މިނިވަންކަން ހޯދުމަށް، އެކަމަކު މުއްސަނދިވުމަށް ބޭނުންވާ ފައިސާގެ އަދަދު ކިޔައިދޭ 25 ވަނަ ގަވާއިދު ފަދައިން.
ގަވާއިދުގައި ބުނެފައި ވަނީ އަވަހަށް ރިޓަޔާ ކުރުމުގެ ކުރިން އަހަރީ ހަރަދުގެ 25 ގުނަ ރައްކާކުރުމަށެވެ. މިސާލަކަށް އަހަރަކު 35،000 ރުފިޔާ ޚަރަދު ކުރާނަމަ 8،75،000 ރުފިޔާ ރައްކާކުރަން ޖެހޭނެ އެވެ.
ފަޔަރ ސްޓްރެޓެޖީތަކުގެ އެހީގައި އުދުވާނީ ސޭވިންގްސް ޕްލޭނެއް ނެތި ތިމާއަށް ވުރެ އަވަހަށް މުއްސަނދިވުމަށް އެހީތެރިވެދެ އެވެ. މުއްސަނދިކަން ބިނާކުރުމުގެ ލަނޑުދަނޑިތައް ސުޕަޗާޖް ކުރަން ތައްޔާރަށް ހުރިނަމަ، ފަޔަރ ބްލޮގްތަކުގެ މި ލިސްޓަކީ މި ހަރަކާތުގެ މައުލޫމާތު ދަސްކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ އެއްޗެކެވެ.
8. ސްކީމްތަކުން ދުރުހެލިވުން
“އަވަހަށް މުއްސަނދިވުން” މި ޢިބާރާތުގެ ފަހަތުން އާންމުކޮށް “ސްކީމް” މި ލަފުޒު ލިޔެފައި އޮންނަ ސަބަބެއް އެބައޮތެވެ. އެއީ އަވަހަށް މުއްސަނދިވާނެ ގޮތްތައް ނެތިގެންދާ ވަރަކަށް މަދުކަމުން، އަދި އެއީ އެގޮތަށް ނުވާ ކަމެއް ކަމަށް ބުނާ ކޮންމެ މީހަކު ވެސް ސްކީމެއްގައި އޮޅުވާލަން މަސައްކަތް ކުރާތީ އެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން މަތީގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ ފަދައިން، މުއްސަނދިވުމުގެ މާނައަކީ ބޭނުންވާ ކަންތައްތައް އެނގި، ކުރަން ޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރުމުގެ ޑިސިޕްލިން ލިބިފައިވުމެވެ. މި ހުރިހާ ކަމަކަށް ވަގުތު ނަގާ ނަމަވެސް މިއީ ކުރެވޭނެ ކަމެއް- އަދި އެއީ އޭގެ އަގުހުރި ކަމެއް. ޕްލޭނެއް ހަދައިގެން އެ ޕްލޭނެއްގައި ހިފަހައްޓައިގެން ތިބޭއިރު، މުއްސަނދިކަން ބިނާކުރުމަށް ރަނގަޅު ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމުން ކުރިއެރުން ފެންނާނެއެވެ.
މީހަކު އޭނާގެ އަތުގައި “ޔަގީން ކަމެއް” އޮތް ކަމަށް ހީކޮށް، ތިބާއަށް “ގެއްލުމެއް ނުލިބޭނެ” ކަމަށް ވާނަމަ، ވީހާވެސް އަވަހަކަށް އެމީހަކާ ދުރަށް ދާށެވެ. ހަމައެކަނި އެނގޭނީ އެއްވެސް ކަމެއް ޔަގީން ނުވާކަން، ތިމާ ބޭނުންހާ އަވަހަކަށް މަދު ކަންތައްތަކެއް ހިނގާކަން، އަދި މުއްސަނދިވުމަކީ ރަނގަޅަށް ތަންފީޒު ކުރެވޭ ޕްލޭނަކަށް ލިބޭ އިނާމެއްކަން- ކެތްތެރިކަމާއެކު.
