ސިޔާސީ ކަންކަމުގެ އުނދަގޫ ނެށުމުގައި ގިނަ ފަހަރަށް ސްޓޭޖް ހަލާކުވެފައި ވަނީ ހަޑި އުކުޅުތަކުގެ ފައިތިލަތަކުންނެވެ.
ހަޑި ސިޔާސަތު މަކަރާއި ހީލަތާއި މެނިޕިއުލޭޝަން އަދި ސުވާލު އުފެދޭ އަޚްލާޤުގެ ސިފަ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕްރޮސެސްގެ މައްޗަށް ހިޔަނި އަޅައެވެ. މި ކޮންޓެކްސްޓްގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް މައްސަލައަކީ ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ދޮގު ވާހަކަ ފެތުރުމަށްޓަކައި ގޯސް މައުލޫމާތު ހަތިޔާރުކޮށްގެން ކެރެކްޓަރ އެސެސިނޭޝަންގެ ފަންނެވެ.
ސިޔާސަތުތަކާއި ހައްލުތަކަށް ސަމާލުކަން ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުގެ އަބުރު ހަލާކުކޮށްލުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ މީހުން އެބަތިއްބެވެ. އަމިއްލަ ހަމަލާތަކާއި ފުންޏެއް ޖަހައިގެން މާއްދީ ބަހުސްތަކުގެ ބަދަލުގައި ވޯޓުލާ މީހުން ޖެހެނީ ބައިބައި ހަގީގަތްތަކުގެ އުދަރެހެއްގެ ތެރެއިން ފޮޅާލުމަށެވެ.
ސިޔާސީ މަކަރުވެރިކަމުގެ ފުރޮޅުތައް ޖީލުތަކެއް ވަންދެން ދުއްވަމުން އަންނަ މޮޓިވޭޝަންތައް ހާމަކޮށްލަމާ ހިނގާށެވެ.
މި ވާހަކަ ފެށެނީ ނިކޮލޯ މަކިއަވެލީ ކިޔާ މީހަކު ވެރިކަމުގައި ދެމިތިބުމަށް ވެރިންނަށް ދަސްކޮށްދިން އިޓަލީގެ މަޝްހޫރު ސިޔާސީ ފަލްސަފާވެރިއެކެވެ. މާޒީގެ ނުފޫޒުގަދަ މީހާގެ ލިޔުންތަކުން މިއަދުގެ ލީޑަރުންނަށް އަދިވެސް އިންސްޕިރޭޝަން ލިބޭ ގޮތް ފެނުމަކީ ހަގީގަތުގައި ވެސް ފޭސްޓިނޭޓިވް ކަމެކެވެ. މަކިއަވެލީގެ ޒަމާނީ ފިކުރުތަކުގެ ސަބަބުން މަކިއަވެލީއަކީ ޚިޔާލުތަފާތުވުން އުފެދޭ މީހެއްގެ ގޮތުގައި ނުބެލެވުނު މުނާސަބަތެއް ތާރީޚުގައި ވެސް ނެތެވެ.
ގިނަ ޕަވަރ ކުޅުންތެރިން އިދިކޮޅު ކުޅުންތެރިންނަށް ޖެއްސުން ކުރަނީ އެމީހުންގެ ޝަޚުޞިއްޔަތާއި ސުލޫކު މެކިއަވެލީއަށް ނިސްބަތްކޮށްގެންނެވެ.
މަކިއަވެލީ އަކީ 1513 ވަނަ އަހަރު ޝާއިއުކުރި އޭނާގެ ފޮތް ދަ ޕްރިންސްގައި ދައުލަތުގެ މަސްލަހަތު ހާސިލް ކުރުމަށްޓަކައި އޮޅުވާލުމާއި، ދޮގުހެދުމާއި، މަކަރުހެދުމާއި، މާރާމާރީ ހިންގުމާއި، ސިޔާސީ ކަންކަމުގައި ބާރު އަނިޔާވެރިކަމާއެކު ބޭނުންކުރުމަށް ލީޑަރުންނަށް ލަފާދެއްވާ ބޭފުޅެކެވެ. މަކިއަވެލީ އަކީ އަޚްލާޤަށް ފަރުވާކުޑަކޮށް، ސިޔާސީ ކަންކަމުގައި އަމަލީ ގޮތުން އުސޫލެއް ގަބޫލުކުރާ ރިއަލިސްޓެކެވެ. އިންސާނާގެ ޠަބީޢަތުގެ މުހިންމު ހެޔޮކަން އޭނާ ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. އޭނާ ބުނާ ގޮތުގައި އިންސާނާގެ ޠަބީޢަތަކީ މުޅިން އަމިއްލަ އެދުން ބޮޑު ޠަބީޢަތެކެވެ.
މަކިއަވެލީ ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ފިރިހެނުންނަކީ ޝުކުރުވެރި ނުވާ، ފިކްލް، މަކަރުވެރި، ނުލަފާ އަދި ދަހިވެތި ބައެއް ކަމަށާއި، ރަނގަޅު ފައިދާ ލިބޭ ވަގުތު އެމީހުން ރަނގަޅު ކަމަށެވެ. އޭނާގެ ވިސްނުންތައް ގަބޫލުކޮށްފިނަމަ އަޚްލާޤާއި ސިޔާސީ ކަންކަމާ ދެމެދު ވަރިވެގެންދެއެވެ. އޭނާ ދެކޭ ގޮތުގައި ސިޔާސީ ކަންކަމާއި މުވައްޒަފުންގެ ސުލޫކު ބެލެހެއްޓޭ އަޚްލާގީ އުސޫލުތަކާ ގުޅުމެއް ނެތެވެ.
ބޮޑެތި ފާޑުކިޔުންތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުނު ނަމަވެސް، ސިޔާސީ ކާމިޔާބީ ހޯދުމަށް އަދިވެސް އެ ޚިޔާލުތަކުގެ ބޭނުން ހިފާ ލީޑަރުންގެ މެދުގައި މަކިއަވެލީގެ ސިޔާސީ ޚިޔާލުތަކުގެ ނުފޫޒު އަދިވެސް އެބައޮތެވެ. އެފަދަ އެއް ލީޑަރަކީ އެމެރިކާގެ މަޝްހޫރު ޑިޕްލޮމެޓެއް ކަމަށްވާ ހެންރީ ކިސިންޖަރ އެވެ. ކިސިންޖަރަކީ އެމެރިކާގެ ޚާރިޖީ ސިޔާސަތުގައި ޙަޤީޤީ ވިސްނުމެއް ގެންގުޅުއްވާ ބޭފުޅެކެވެ. އަޚްލާޤީ ކަންބޮޑުވުންތަކަށްވުރެ ޤައުމީ މަސްލަހަތާއި ޕްރެގްމެޓިކް ވިސްނުމަށް އިސްކަން ދެއްވީ، އަޚްލާޤީ ކަންކަމާ ވަކިން ސިޔާސީ ކަންކަމުގެ އަމަލީ ކަންކަމަށް ބާރުއަޅާ މެކިއަވެލިއަން ޚިޔާލުތަކާ އެއްގޮތަށެވެ. ފާޑުކިޔާ ފަރާތްތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި މިފަދަ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުން ވިއެޓްނާމް ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން ދެކުނު އޭޝިއާ ފަދަ ވަކި ސަރަހައްދުތަކުގައި ނުތަނަވަސްކަން އުފެދިފައިވެ އެވެ.
މީގެ އިތުރުން، މެކިއަވެލީގެ ފަލްސަފާގައި ހަގީގަތުގައިވެސް ވަޢުދުވަނީ، ވެރިންނަށް ކުރިމަތިވެދާނެ ނުރައްކާތައް ނައްތާލަން، އެމީހުންގެ ބާރު ބަލިކަށިވެދާނެތީއެވެ. މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެންނަނީ މި މެކިއަވެލީ ފަލްސަފާ މުޅި ދުނިޔޭގައި ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ބޭނުންކުރާތަން، މިސާލަކަށް ޕާކިސްތާނުގައި ވެސް ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ބަންދުކުރުން ފުދޭވަރަކަށް އާންމުވެފައި އޮތް ނަމަވެސް، އެއީ އިންސާފުވެރި ޝަރީއަތެއްގެ ހައްގާއި އަމިއްލައަށް ހައްޔަރުކުރުމުން ރައްކާތެރިކަން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ ގާނޫނު އަސާސީގެ 10 ވަނަ މާއްދާއާ ސާފުކޮށް ހިލާފު ކަމެއް ކެވެ. އަދި، މި ޣައިރު ޤާނޫނީ އަމަލަކީ މެކިއަވެލިއަން ފަލްސަފާއިން ބާރުއަޅާ ޢަމަލެކެވެ.
މީގެ އިތުރުން މެކިއަވެލީ ލަފާދެއްވަނީ ވެރިއަކު އޭނާގެ ވަށައިގެންވާ ދައުލަތްތަކަށް ސަމާލުވެ، ބަލިކަށި ދައުލަތެއް ވަސީލަތްތަކުން މުއްސަނދިވުމުން ރައްކާތެރިކަމުގެ ނަމުގައި އެ ދައުލަތެއް ނަގަން ޖެހޭނެ ކަމަށެވެ. މަކިއަވެލީ ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ބިން ފަތަހަކުރުމަކީ އިންސާނާގެ ޠަބީޢަތުގެ ބައެއް ކަމުން ބާރު ލިބުމުން މި އެދުންތައް ފުއްދައިދޭން ފަށައެވެ. އޭނާ ބާރުއަޅަނީ ވެރިއެއްގެ މައްޗަށް ޙުކުމް ކުރަން ޖެހޭނީ އޭނާގެ އަޚްލާޤީ ސިފައަށް ބަލާފައި ނޫން ކަމަށާއި އެއީ އޭނާގެ ވެރިކަން ކުރުމުގެ ޤާބިލުކަމުން ކަމަށެވެ. މިއަދު 2014 ވަނަ އަހަރު ރަޝިޔާއިން ކްރައިމިއާ ހިފެހެއްޓުމަކީ ކަޅު ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައި އެގައުމުގެ ސްޓްރެޓެޖިކް މަސްލަހަތު ކުރިއެރުވުމަށް އަމާޒު ހިފާފައި ވަނީ މެކިއަވެލިއަން ފަލްސަފާގެ ސަބަބުން ކަމަށް ފެނެ އެވެ. އަދި ހަމައެހެންމެ، އިސްރާއީލުން ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންނަށް އަނިޔާވެރިކަމާއެކު ބާރުގެ ބޭނުންކުރުމަކީ، އަދި އދ. އެމެރިކާއިން އިރާގަށް އަރައިގަތުމަކީ ވެސް ދައުލަތުގެ މަސްލަހަތާއި ސަލާމަތަށް އިސްކަންދިނުމުގެ ގޮތުގައި މެކިއަވެލިއަން ލެންސް އިން ޖަސްޓިފައި ކުރެވޭ ކަމެކެވެ. ސައްދާމް ހުސެއިންގެ އަތުގައި ގިނަ ބަޔަކު ނައްތާލާ ހަތިޔާރު ހުރި ކަމަށް ބުނުމަކީ ރައީސް ޖޯޖް ޑަބްލިއު ބުޝްގެ ވެރިކަމުގައި އަރައިގަތުން ޖަސްޓިފައި ކުރުމަށް މެކިއަވެލިއަން އުކުޅެއްގެ ގޮތުގައި ވެގެންދެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ސައްދާމް ވަކިކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބި، މެދުއިރުމަތީގައި އެމެރިކާގެ ސްޓްރެޓެޖިކް މަސްލަހަތު ކަށަވަރުވެގެން ދިޔައީ، މެކިއަވެލިއަން ވިދާޅުވާ ފަދައިން، “ވެރިއަކު އޭނާގެ އަމިއްލަ އެދުންތަކަށް ނުވަތަ އަޚްލާޤީ ކަންކަމަށްވުރެ ދައުލަތެއްގެ މަސްލަހަތަށް އިސްކަންދޭން ޖެހޭނެ” އެވެ.
މި ހުރިހާ ކަމަކުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ވިސްނަނީ މަކިއަވެލީ އަކީ ކޮންކަހަލަ ވިސްނުންތެރިއެއް ހެއްޔެވެ؟ އޭނާގެ ރަހުމުކުޑަ ފަލްސަފާގެ ފަހަތުގައިވާ ސަބަބުތަކަކީ ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟ ވެރިންނަށް އަނިޔާވެރިއަކަށް ވުމަށް ބާރުއެޅުއްވީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟ ސިޔާސީ ކަންކަމާ އަޚްލާޤު ވަކިކުރުން ޖަސްޓިފައި ކުރަން ޖެހުނީ ކޮން ސަބަބަކާ ހުރެ ހެއްޔެވެ؟
ޖަވާބުތައް ހޯދުމުގައި، އޭނާގެ ވަށައިގެންވާ ޙާލަތްތައް ތަޙުލީލުކުރަން ޖެހެއެވެ. މަކިއަވެލީ އުފަންވެވަޑައިގަތީ މެދުނުކެނޑި ބާރުގެ ކުރިމަތިލުންތަކެއް ހިނގަމުން ދިޔަ ސިޓީ ސްޓޭޓްތަކުގެ މެދުގައި ބަހާލެވިފައިވާ ހަލަބޮލި އިޓަލީއަކަށެވެ. މިގޮތުން އޭނާގެ ފޮތް ދަ ޕްރިންސް އިން އެދުވަސްވަރު އިޓަލީގައި އޮތް ހާލަތަށް އޭނާ ދެއްވި ޕްރެގްމެޓިކް ޖަވާބު ދައްކުވައިދޭއިރު، ބަޣާވާތް ހުއްޓުވުމަށާއި ދައުލަތުގެ ބާރު ވަރުގަދަ ކުރުމަށް ވެރިންނަށް ސްޓްރެޓެޖީތައް ލިބިގެންދެއެވެ. މަކިއަވެލީގެ ބޭނުމަކީ ސަރަޙައްދީ ކޮންޓްރޯލާއި ހަމަޖެހުން ދެމެހެއްޓޭނެ ގޮތަކާ ބެހޭގޮތުން ވެރިންނަށް ޢަމަލީ ލަފާ ދިނުމެވެ. އޭނާ އެ ފޮތް ލިޔުއްވީ އޭނާގެ ލަފާގެ ބޭނުން އިޓަލީގެ ވެރިން ގިނަ ފަހަރަށް ބޭރުގެ ބާރުތަކުގެ ނުފޫޒުގެ ދަށަށް އަންނަ ފަޅައިގެން ގޮސްފައިވާ އިޓަލީ ދައުލަތްތައް އެއްބައިވަންތަ ކުރާނެ ކަމުގެ އުންމީދުގަ އެވެ.
މެކިއަވެލިއަން ޚިޔާލުތައް ދިރިއުޅެނީ އޭނާ މަރުވިތާ ފަސްސަތޭކަ އަހަރަށްވުރެ ގިނަ ދުވަސް ފަހުންނެވެ. މެކިއަވެލިއަން އުސޫލު މިހާރުވެސް މިޒަމާނުގެ ސިޔާސީ މައިދާނުގައި ޢަމަލުކުރާތަން ފެނެއެވެ. ދުނިޔޭގެ ލީޑަރުން އާންމުކޮށް އެމީހުންގެ ސިޔާސީ މަސްލަހަތާއި ދައުލަތުގެ މަސްލަހަތު ކުރިއެރުވުމަށް އޮޅުވާލުމާއި މަކަރާއި ހީލަތުގެ ތެރެއަށް ވައްޓާލައެވެ. މިސާލަކަށް އިންތިޚާބުގެ ކުރިން ވައުދުތަކަށް ފަހު ވައުދުވެ، އިރުގެ ދަށުން ކޮންމެ ރަނގަޅު ކަމެއް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ވައުދުވި ނަމަވެސް ވެރިކަމާ ހަވާލުވުމުގައި ވައުދުތައް ފުއްދުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް ނުދެކެ އެވެ. މިއީ މެކިއަވެލިއަން އުސޫލުތައް އަމަލީ ގޮތުން ތަންފީޒު ކުރެވޭ ގޮތް ދައްކުވައިދޭ ކަމެކެވެ.
މިހާރުގެ ދުނިޔޭގެ ހާދިސާތަކުން މެކިއަވެލިއަން ފިކުރުތައް އަމަލީ ގޮތުން ދައްކުވައިދެނީ، ހައްގުތަކަށް ވާހަކަ ދައްކާ ފަރުދުންނަށް ގައުމީ މަސްލަހަތުގެ ނަމުގައި ފިޔަވަޅު އެޅުމާ ކުރިމަތިލާއިރު، ބައެއް ފަހަރު ވަރަށް އަނިޔާވެރި ގޮތަކަށެވެ.
ހަޑި ސިޔާސަތުގެ މާނައަކީ ޑިމޮކްރެޓިކް އަގުތަކަށް ގޮންޖަހާ، އަޚްލާޤީ ވެރިކަމުން ދުރުވުމެވެ. ރަހުމުކުޑަ ސްޓްރެޓެޖީތައް ގަބޫލުކުރުމަކީ އިތުބާރު ގެއްލި، ސިޔާސީ ނަޒާހަތްތެރިކަން ގެއްލި، ދުޅަހެޔޮ ޑިމޮކްރެޓިކް މުޖުތަމަޢަކަށް ބުރޫއަރާ ކަމެކެވެ.
