މަރުގެ އިންޒާރު ދިނުމާއި، ”ގުންޑާގިރީ“ ހިންގުމަކީ އެއްވެސް ސަރުކާރެއްގައި، އެއްވެސް ސިފައެއްގައި ބަލައިގަނެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ސަމާސާއަކަށް ދިން އިންޒާރެއް ނަމަވެސް، ނުވަތަ ނިސްބަތްވާ މީހާ ސާފު ނުވާގޮތަށް ދިން އިންޒާރެއް ނަމަވެސް، އެފަދަ މައްސަލަތަކަކީ ބެލެންޖެހޭ މައްސަލަތަކެވެ. ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކުން ސީރިއަސް މައްސަލަތަކުގެ ގޮތުގައި ބަލާނެ ކަންކަމެވެ.
ދާދި ފަހުން އެފަދަ މައްސަލައެއް ފެންމަތިވެފައިވާއިރު، އެކަމުގައި ބައެއް ފަރާތްތަކުން އުފައްދާ ސުވާލަކީ މަރުގެ އިންޒާރު ނުވަތަ ގެއްލުމެއް ދޭނެކަމުގެ އިންޒާރު ނިސްބަތްވާ ފަރާތަކީ ކޮބައިތޯއެވެ. އެކަމުގައި މުހިއްމީ އިންޒާރު ނިސްބަތްވާ ފަރާތެއް ނޫނެވެ. އިންޒާރުގެ ބަހާއި، އެކަމުން އުފެދިގެންދާ ބިރުވެރިކަމެވެ. ސީރިއަސް މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި އެ މައްސަލައެއް ބެލުމަށް އެ މިންވަރުން ފުދެއެވެ.
މިސާލަކަށް، އަބުރުގެ ދައުވާ ކުރާ މައްސަލަތަކުގައިވެސް ބައެއް ފަހަރު ވަކި މީހަކަށް ނިސްބަތް ނުވާ ގޮތަށް، އެހެންނަމަވެސް މުޖުތަމައުގެ ތެރޭގައި އެމީހާއަށް ރައްދުކޮށް އުޅޭ ބަހަކުން ބުނެ އަބުރާ ބެހިއްޖެނަމަ، އެކަންކަން ބެލެން އޮވެއެވެ. މީހަކާ ދިމާއަށް އެމީހަކީ ”ދޮގުވެރިއެއް“، ”ކައްޒާބެއް“، ”ކިނބުލެއް“، ”ސޭޓެއް“، ”ގުންޑާއެއް“ ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެހެން އެއްޗެކޭ ބަޔަކު ބުނުމަކީ އެމީހާ އެ ބަހަކަށް ނިސްބަތްވާ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އެއީ އެ ބަހެއް ބޭނުންކޮށްގެން ދޭ އިންޒާރެއް ނުބެލެންޖެހޭ ސަބަބެއްވެސް ނޫނެވެ.
މިސާލަކަށް، 2018 ވަނަ އަހަރު އޭރުގެ އިދިކޮޅު މައިޕާޓީ އެމްޑީޕީން ވަނީ މީހަކު ޓްވިޓަރ އެކައުންޓެއް ބޭނުންކޮށްގެން މަރުގެ އިންޒާރު ދެމުންދާތީ، އަދި ޕާޓީގެ އެކި ފަރާތްތަކަށް އެ އިންޒާރު ރައްދު ކުރަމުންދާތީ އެކަމާ ކަންބޮޑުވެ ބަޔާނެއް ނެރެފައެވެ.
އޭގެ އިތުރުން، އިހަވަންދޫ ދާއިރާގެ ކުރީގެ މެންބަރު މުހައްމަދު ޝިފާއުއަށް މަރުގެ އިންޒާރުދިން މައްސަލައެއްވެސް ފެންމަތިވިއެވެ. އެ ޕޯސްޓް ޖެހި މީހާވެސް މެމްބަރު ޝިފާއުގެ ނަން ބޭނުންކޮށްފައެއް ނުވެއެވެ. އެފަހަރުވެސް އެމްޑީޕީން ވެސް ވަނީ އެކަން ކުށްވެރިކޮށް ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށްފައެވެ.
މީގެ އިތުރުން، ކުރީގެ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހުގެ ހަށިކޮޅުގައި އަލިފާން ޖަހަން ޕީޕީއެމްގެ ސަޕޯޓަރަކު ގޮވާލުމުން އެ މައްސަލަ ހަރުއަޑުން ކުށްވެރިކޮށް އޭރު އެތައް ބަޔަކު އަޑުއުފުލިއެވެ.
އޭރު އެމްޑީޕީންވެސް ވަނީ އެއީ ސީރިއަށް މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ބަލައިދިނުމަށް މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސާވިސަސްއަށް އެފަދަ މައްސަލަތައް ހުށަހަޅާފައެވެ. އޭރު ”ޓްވީޓެއް ކޮށްގެން ޖަލަށް“، ”ޓްވީޓެއް ކޮށްގެން ޕޮލިހަށް“ ފަދަ އިބާރަތްތަކުން ސޯޝަލް މީޑިއާ ފުރާލާފައެއް ނުވެއެވެ. އެހެންވީއިރު، މިއަދު ތަފާތަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟
ވަކިން ޚާއްސަކޮށް، ރާއްޖޭގައި ހިނގާފައިވާ ނުރައްކާތެރި ބިރުވެރި ޙާދިސާތަކަކީ ދުރާލާ ތަފާތު އެކިއެކި އިންޒާރުތައް ސޯޝަލް މީޑިއާގައާއި އެނޫންވެސް ވަސީލަތްތަކުގައި ދިނުމަށްފަހު ހިންގާފައިވާ ކަންކަމެވެ. އޭގެ ކުޑަކުޑަ މިސާލަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކުރީގެ ރައީސް، މުޙައްމަދު ނަޝީދަށް އަމާޒުކޮށް ދިން ޙަމަލާއެވެ. ނޫސްވެރިޔާ އަހުމަދު ރިލްވާނަށް އަމާޒުކޮށް ދިން ޙަމަލާއެވެ. އެކިއެކި ގޭންގު ކުށްތަކުގައި މަރުވެ ގޮސްފައިވާ ބައެއް ޒުވާނުންގެ މަރުތަކެވެ.
އެހެންކަމުން މަރުގެ އިންޒާރަކީ ޖޯކެއްކަމަށް، ނުވަތަ ސިޔާސީ ސަޅިބައިސާގައި ދައްކާ ވާހަކައެއްކަމަށް ހެދުމަކީ ކުރެވިގެންވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ކޮންމެ ވެރިކަމެއްގައި، ކޮންމެ ޙާލަތެއްގައި ނަމަވެސް އެކަން އޮންނަންޖެހޭ ގޮތެވެ.
ދިވެހި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތުގެ އެކިއަހަރުތަކުގެ ތަފާސްހިސާބުތަކަށް ބަލާއިރު، ބިރު ދެއްކުމުގެ އަމަލުތަކުގައި ގިނައީވެސް މީހުންނަށް މަރުގެ އިންޒާރު ދިނުމާ ގުޅޭ މައްސަލަތަކެވެ. ނަމަވެސް އެއިން ކޮންމެ ފަހަރަކު، ”އެއީ ދެން ޓްވީޓެއްނު“، ”އޭގައި ނެތެއްނު މީހާގެ ފުރިހަމަ ނަމެއް“، ”އޭގައި ނެތެއްނު ވަކި މީހަކަށް ރައްދުކޮށްފައެއް“ އޭ ބުނެ ފުލުހުން އެ މައްސަލަ ނުބަލައި ދޫކޮށްލަންވީތޯއެވެ؟ އޭރުންވެސް ދިވެހި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތަށް އެންމެ އަވަހަށް ފާޑުކިއުމުގެ އިނގިލިތައް އަމާޒުކުރާނީ ހަމަ އަޅުގަނޑުމެންނެވެ.
ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ފުރިހަމަ ރައްކާތެރިކަމާއި، ހިމާޔަތް ފޯރުކޮށްދޭންޖެހޭނެކަމަށް ޤާނޫނުތަކުގައި ފުލުހުންނާއި، ސިފައިންގެ މައްޗަށް ލާޒިމްކޮށްފައިވާއިރު، ހަމަ އެ ރައްޔިތުންނަށް މަރުގެ އިންޒާރުދޭއިރު، އެ ރައްކާތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެމުންދާކަން ކަށަވަރުވާންވެސް ޖެހެއެވެ.
ޤާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ އިދާރާތަކުން މިފަދަ މައްސަލަތައް ވަރަށް ސީރިއަސްކޮށް ބަލައި، އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅުތައް އަޅަންޖެހެއެވެ. އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ މަރުގެ އިންޒާރެއް ދިނުމަކީ ކުށެއްކަމަށް ޤާނޫނުގައި ކަނޑައަޅައި، އެކަމަށް އެކަށީގެންވާ އަދަބު ކަނޑައެޅިފައި އޮންނަންޖެހެއެވެ.
ހަމައެހެންމެ، މީޑިއާތަކުންވެސް މިފަދަ މައްސަލަތައް ރިޕޯޓުކުރުމުގައި ޒިންމާދާރު ގޮތެއްގައި ޢަމަލުކުރަންޖެހެއެވެ. އިންޒާރު ދޭ ފަރާތްތަކަށް ހިތްވަރު ލިބޭފަދަ ގޮތަކަށް ޚަބަރުތައް ގެނެސްދިނުމުގެ ބަދަލުގައި، އެފަދަ ޢަމަލުތަކުގެ ނުރައްކާތެރިކަމާއި ނޭދެވޭ ނަތީޖާތަކަށް އަލިއަޅުވާލަންވާނެއެވެ.
ގަބޫލު ކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ މަރުގެ އިންޒާރު ދިނުމަކީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި ބަލައިގަނެވޭނެ ކަމެއް ނޫން ކަމެވެ. އެއީ ކޮންމެ މާނައެއްގައި، ކޮންމެ ބޭނުމެއްގައި ކުރި ކަމެއް ނަމަވެސް އެއީ ސީރިއަސް މައްސަލައެކެވެ. މުޖުތަމަޢުގެ ހަމަޖެހުމާއި ސުލްޙަމަސަލަސްކަން ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި، މިފަދަ ކަންކަމާމެދު ހަރުކަށި ފިޔަވަޅު އަޅައި، ޤާނޫނުގެ ވަރުގަދަ އަތް މިފަދަ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ފޯރުވަންޖެހެއެވެ. އޭރުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަމާން، ރައްކާތެރި މުޖުތަމަޢެއްގައި ދިރިއުޅެވޭނެއެވެ.
