އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން ތަޖުރިބާކާރުން ގަބޫލުކުރަމުން އައީ ހަމައެކަނި ބަނގުރަލާއި ބާރުގަދަ މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކޮށްގެން އެޑިކްޝަން އުފެދިދާނެ ކަމަށެވެ. ނިއުރޯއިމޭޖިން ޓެކްނޮލޮޖީތަކާއި، އަދި ހަމަ ސާދާ އާންމު ވިސްނުމުން ދައްކާފައިވާ ގޮތުގައި ކެއުމާއި ޖިންސީ ގުޅުން ހިންގުމާއި ފައިސާ ފަދަ ވަކި އުފާވެރި ހަރަކާތްތަކެއް ވެސް ސިކުނޑި ކޯ-އޮޕްޓް ކުރެވިދާނެ އެވެ. އެކަމަކު އެ ތަޖުރިބާކާރުންނާއި، އަދި ސަމާލުކަން ދޭ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ވިސްނިފައި އޮތީ، ގާތްގަނޑަކަށް މުސްތަޙީލު ގޮތެއްގައި މުސްތަޙީލު، ނަފްސާނީ ގޮތުން ފައިސާގެ ބޭނުންތެރިކަން ހުންނަ މީހުން ގިނަކަމެވެ. ހިތާމައަކީ މި ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވާ މީހުން ގިނަ ފަހަރަށް ތިބީ އިންކާރު ކުރުމުގައި — އަދި އެމީހުން ގިނަ ފަހަރަށް އިސްކޮށް ތިބެއެވެ.
އެޑިކްޝަންގެ ސަބަބުން ސިކުނޑިއަށް ވަރުގަދަ ނުފޫޒެއް ފޯރުވައި، އެޑިކްޝަންގެ އެއްޗަކަށް ޝައުގުވެރިކަން އުފެދެއެވެ.
ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވާ މީހުން އިންތިޚާބުތަކުގައި ވެރިކަން ކުރަނީ އެމީހުންގެ ސިޔާސީ ހަދިޔާތަކުންނެވެ. ދެން އިންތިޚާބުވެފައިވާ ސިޔާސީ ބޭފުޅުން ޓެކްސް ލުއިތަކާއި ފައިދާހުރި ގަވާއިދުތައް ފާސްކޮށް، އެޑިކްޓް މީހުން ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ފާޙިޝް އާމްދަނީގެ މަގުތަކުގައި ހޫކްކޮށްލައެވެ. އެޑިކްޓް މީހުން އެމީހުންގެ ސިޔާސީ ޑީލަރުންނަށް އިތުރު ހަދިޔާތައް ޝޯވލް ކުރާއިރު، އެމީހުން ފަނޑިޔާރުން ނޮމިނޭޓް ކުރަނީ މާލީ ފައިދާތަކާއި ޑިމޮކްރެޓިކް ނޫން ނަތީޖާތައް ހުރިހާ ކަމެއް ވެސް ގާނޫނީ ގޮތުން ކަށަވަރު ކުރުމަށެވެ. މި ކޯ ޑިޕެންޑެންސް އަކީ ފައިސާ ޖަންކީސް އަށް އެމީހުން އެދޭ މުއްސަނދިކަން، އަދި ސިޔާސީ ޕުޝަރުންނަށް މުޅި އުމުރަށް ވަޒީފާއެއް ލިބިގެންދާ ކެނޑޭނެ ފަދަ ދައުރެކެވެ. ގެއްލޭ ހަމައެކަނި ބަޔަކީ މުޅި އިންސާނިއްޔަތެވެ.
އެކަމަކު އެޑިކްޝަންގެ ނަތީޖާތައް ކުރިމަތިވާކަން ޔަގީނެވެ: “ދަ ލަންސެޓްގައި ޝާއިއުކުރި 10 ގައުމެއްގެ 16 އަހަރާއި 25 އަހަރާ ދެމެދުގެ މީހުންގެ މައްޗަށް ކުރި ސާވޭއަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުން ތިބީ މުސްތަގުބަލާ މެދު ބިރުގަނެފަ އެވެ. ސާވޭގައި ބައިވެރިވި މީހުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުން ބުނީ އިންސާނިއްޔަތު ނަސްރު ގެއްލިފައިވާ ކަމަށާއި ގާތްގަނޑަކަށް 40 ޕަސެންޓް ޒުވާނުން ބުނަނީ ދަރިން ހޯދުމަށް ފަސްޖެހޭ ކަމަށެވެ.
”އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ މޫސުމީ ކާރިސާއަކަށް ނިދާފައި،“ އދ.ގެ ސެކްރެޓަރީ ޖެނެރަލް އެންޓޯނިއޯ ގުޓަރެސް ދެއްވި ބިރުވެރި އިންޒާރެއްގައި ވިދާޅުވި އެވެ. ދުނިޔޭގެ ކަނޑުތަކުގައި އިންތިހާއަށް ހޫނުވުމުން 2014 ވަނަ އަހަރު އެނބުރި އައުމުގެ ޕޮއިންޓް ފަހަނައަޅައި ގޮސްފައިވާއިރު، މި ޕްލެނެޓް އޮތީ “ދިރިއުޅެވޭވަރުގެ ދުނިޔެއަކާ ދިމާއަށް ވަރުގަދައަށް ދަތުރުކުރަމުންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެން މިހާރުވެސް މިތިބީ ކެސްކޭޑިންގ އާއި ރިވަރސިބަލް ކްލައިމެޓް އިމްޕެކްޓްސް އަށް މެދުވެރިވެދާނެ ޓިޕިންގ ޕޮއިންޓްތަކާ ނުރައްކާތެރި ގޮތެއްގައި ގާތްވެފައި.”
އެޑިކްޓްވާ މާއްދާއަކަށް ތަކުރާރުކޮށް ހުށަހެޅުމުން ޕްރީފްރަންޓަލް ކޮޓަކްސްގައި ހުންނަ ނާރު ސެލްތަކުން ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވާ މީހުންނަށް އެއީ ހާއްސަ ބައެއް ކަމަށާއި ވިސްނާނުލެވޭ މުއްސަނދިކަމުގެ ދިރިއުޅުމެއް ހައްގު ކަމަށް ގަބޫލުކޮށްދޭ ކަމަށް ފެނެ އެވެ. ހެރޮއިން އަށް އެޑިކްޓްވެފައިވާ މީހަކަށް ހައިޕޯޑާމިކް ނިޑަލް ފެނުމުން ރިލެޕްސްވުމުގެ ނުރައްކާ ކުރިމަތިވެދާނެ ކަމަށާއި، އެހެން މީހަކު ވިސްކީ ފުޅިއެއް ފެނުމުން އަލުން ބޯން ފަށައިފާނެ ކަމަށެވެ. ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވެފައިވާ މީހަކަށް ޔޮޓެއް، ނުވަތަ އަމިއްލަ ޖަޒީރާއެއް ނުވަތަ ރަން ޖަހާފައިވާ ފާޚާނާއެއް ފެނުމުން ރިލެޕްސް ވެދާނެ އެވެ.
ކޯޕަރޭޝަންތަކަށް ވެސް އުއްމީދު ގެއްލިފައިވާ ގޮތަށް އެޑިކްޓްވެފައިވާއިރު، ސުޕްރީމް ކޯޓުން ކޯޕަރޭޝަންތައް މާނަކޮށްފައިވަނީ ”މީހުން“ ކަމަށް ބަލާއިރު ހައިރާންވާން ޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ކޯޕަރޭޝަނެއްގެ ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވުން ހާމަވެގެންދާނީ ގޯސް މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް އޯބްސެޝަން ވުމާއި، އެމީހުންގެ އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ޖަމާޢަތުގެ މުސްތަޤްބަލަށް ކުރާނެ ނަތީޖާތަކާ މެދު ވިސްނަން ނުކުޅެދިގެންނެވެ.
އިންސާނުން އުފެއްދި މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ އަސަރުތައް ލަފާކުރާ މޮޑެލްއެއް އުފެއްދި ފުރަތަމަ ސައިންސްވެރިންގެ ތެރެއިން އެއް ސައިންސްވެރިޔާ މާޓީ ހޮފަރޓް އެކަން ކުރީ އެކްސަންގައި މަސައްކަތް ކުރަމުން ދަނިކޮށެވެ. އެކަމަކު އެކްސަންގެ އަމިއްލަ ހޯދުންތަކާއި ކުންފުނީގެ ވެރިން އާންމުކޮށް ދެއްކި ބަޔާންތަކާ ދެމެދު ފުށުއެރުންތަކެއް ހުރިކަން އޭނާއަށް ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ. ”އެމީހުން ބުނަމުން ދިޔައީ އެމީހުންގެ އަމިއްލަ ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގެ ރިސާޗް ގްރޫޕްތަކާ ފުށުއަރާ ވާހަކަތަކެއް،“ ހޮފަރޓް ވިދާޅުވި އެވެ. “އެމީހުން ކުރި ކަމަކީ އަޚްލާޤީ ގޮތުން ގޯސް ކަމެއް. އެމީހުން މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ނުރައްކާތެރިކަމާ މެދު ޝައްކު ފެތުރިގެން ދިޔައީ އެއީ ކިހާ ބޮޑު ނުރައްކަލެއްކަން އެމީހުންގެ އަމިއްލަ ދިރާސާވެރިން ކަށަވަރު ކުރަމުން ދިޔައިރު.”
ޑިސްފެންޝަންގެ ޗޭން ފަޅާލުމަށް އިންޓަރވެންޝަނެއް ބޭނުންވެއެވެ، އެހެންކަމުން ޝިފާ ފެށޭނެއެވެ. އެކަމަކު ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވާ މީހުން އިންޓަވެންޝަނެއްގެ ތެރޭގައި ކުރިމަތިލާއިރު ލަފާނުކުރެވޭ ގޮތްގޮތަށް އަމަލުކުރާނެ އެވެ. އެމީހުން ކޮޓަރިން ނުކުމެ، ހިސްޓިރިކް ގޮތަކަށް ރޯން ނުވަތަ ހުތުރު އަދި އަނިޔާވެރި ވާހަކަތައް ބުނަން އިޚްތިޔާރު ކޮށްފާނެ — ގިނަ މީހުން ބުރަކޮށް މަސައްކަތް ނުކުރާ ކަމަށާއި، އެމީހުންނަކީ އިސްރާފު ކުރާ އަދި ނުރައްކާތެރި ބައެއް ކަމަށް ބުނެއެވެ.
ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވާ މީހުން ދުނިޔޭގެ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކުރުމުން މަތީ ދަރަޖައަށް ދިއުމަށް ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ރަނގަޅު ގޮތްތަކެއް ހޯދާނެ އެވެ. އެމީހުން ކިތަންމެ ފަނާކުރަނިވި ނަމަވެސް، އެމީހުންގެ ސްޓިމިއުލަންޓް އޮފް ޗޮއިސް، އިތުރު ފައިސާގެ ފަހަތުން ދުވާނެއެވެ. މިސާލަކަށް ދުނިޔެ މިހާރު އޮތް މަގުގައި އޮތްނަމަ، ގަރުނު ނިމޭއިރު ދުނިޔޭގެ އެވްރެޖް ފިނިހޫނުމިން ޕްރީ އިންޑަސްޓްރިއަލް ފެންވަރަށް ވުރެ 3.2 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސް (5.8 ޑިގްރީ ފަރެންހައިޓް) އަށް ވުރެ މައްޗަށް އަރާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވެ އެވެ. މި މަންޒަރުގެ ދަށުން ގިނަގިނައިން އަދި އިންތިހާއަށް ބޮޑު ކާރިސާތަކުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ކޮންމެ އަހަރަކު 250،000 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ކޮންމެހެން ބޭނުން ނުވާ ގޮތަށް މަރުވާނެ އެވެ. 2 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސް ހޫނުވުމުގައި ހިއްކާ ދުވަސްވަރު 3 ބިލިއަން މީހުންނަށް ދިގުދެމިގެންދާ ފެން ދަތިކަން ކުރިމަތިވާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭއިރު، 4 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސް ހޫނުވުމުން 4 ބިލިއަން މީހުންނަށް ފެނުގެ ދަތިކަން ކުރިމަތިވާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވެ އެވެ. އަދި ބިމުގައިވާ އެ ހުރިހާ ބާވަތްތަކުގެ 18 އިންސައްތައަށް 2100 ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް ދުނިޔެ 2 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސްއަށް ހޫނުވެއްޖެނަމަ ނެތިދިއުމުގެ ނުރައްކާ ބޮޑުވާނެއެވެ
ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވާ މީހުން ގެއްލިގެން ދަނީ އެމީހުންގެ މަސްތުވާތަކެތީގެ އެއް ވިސްނުމެއްގައި، ކުދިންނާއި ކާފަދަރިންގެ މުސްތަގުބަލަށް ވުރެ ބޮޑަށް ފައިސާއާ މެދު ފަރުވާތެރިވެގެންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުންވަނީ އެޑިކްޝަންގެ ދައުރު މުގުރާލައި، ތަކުލީފުތައް ޝިފާއަކަށް ބަދަލުކުރަން. އަޅުގަނޑުމެން އެމީހުންނަށް އުންމީދު ދޭންޖެހޭ، އަނދިރި ތަނަކަށް ގެއްލިފައި ތިބި ނަމަވެސް، އެމީހުންނަށް މައްސަލައެއް ދިމާވެއްޖެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރާނަމަ، ރޯޒީ މުސްތަގުބަލަކަށް މަގު ހޯދިދާނެ ކަމުގެ އުންމީދު. މި ބިރުވެރި އާދަ ފަހަތަށް ޖައްސާލުމަކީ ކުރެވިދާނެ ކަމެއް، އެމީހުން ކުރަން ޖެހޭނީ ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ އޯގާތެރިކަމެއް، ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ އެންޕެތީއެއް އަދި ކޮންމެ ދިރިއުޅުމަކީ ވެސް އަގުހުރި އެއްޗެއްކަން ހަގީގީ ވިސްނުމެއް އުފެއްދުމެވެ. އެޑިކްޝަނަކީ ބައްޔެއް، ހިތާމައަކީ ފައިސާއަށް އެޑިކްޓްވުމަކީ އެންމެން މަރުވަމުންދާ ބައްޔެކެވެ.
