ފުން ރަތް ނުވަތަ މާމުއި ކުލައިގެ ހިނިތުންވުމަކީ އޭޝިއާ އާއި ޕެސިފިކްގެ ގިނަ ސަރަހައްދުތަކުން އާންމުކޮށް ފެންނަ ކަމެކެވެ. އެކަމަކު އޭގެ ފަހަތުގައި އޮތީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ؟
މި ރަތް ރެސިޑިއު އަކީ މުޅި ދުނިޔޭގެ އެތައް މިލިއަން ބަޔަކު ކާ ބިޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯކުގެ ޓެލްޓޭލް ނިޝާނެވެ. އެންމެ އަސާސީ ސިފައެއްގައި ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯކަކީ އާފަލު ގަހެއްގެ ވައްތަރެއް ކަމަށްވާ އަރެކާ ކެޓެޗޫގެ އޮށެކެވެ. އެއީ އާންމުކޮށް ގްރައުންޑް އަޕް ނުވަތަ ކޮށާލުމަށްފަހު ލައިމް ޖަހާފައިވާ ޕައިޕަރ ބެޓްލް ވައިންގެ ފަތްތަކުގައި އޮޅާލުމަށްފަހު ކާ އެއްޗެކެވެ. މިއީ ބެޓެލް ކުއިޑްގެ ނަމުން މަޝްހޫރު އެއްޗެކެވެ. މީގެ އިތުރުން މި ފޯކުގެ ތެރެއަށް ދުންފަތް ނުވަތަ މީރު ރަހައެއް ވެސް އެޅިދާނެ އެވެ.
ދެކުނު އަދި އިރުދެކުނު އޭޝިއާ އަދި ޕެސިފިކް ބެސިންގައި ވެސް ބެޓެލް ނަޓު ނުވަތަ ފޯކަކީ ދިގު ތާރީހެއް އޮތް އެއްޗެކެވެ. ގުއާމް އާއި ޕެސިފިކްގެ އެހެން ޖަޒީރާތަކުގައި ވެސް އޭގެ ބޭނުން 2000 އަހަރު ވަންދެން ހޯދިދާނެ އެވެ. ޖީލުތަކުގެ ތެރެއިން އާދައެއް ކަމަށްވާ ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯއް ކެއުމަކީ ދުނިޔޭގެ އާބާދީގެ 10-20 އިންސައްތަ މީހުންނަށް ޒަމާނުއްސުރެ އޮންނަ އާދައެކެވެ. މިއަދު ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާ (ޑަބްލިޔުއެޗްއޯ) އިން ލަފާކުރާ ގޮތުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 600 މިލިއަން މީހުން ކޮންމެވެސް ވައްތަރެއްގެ ފޯކެއް ބޭނުން ކުރެ އެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގައި އެންމެ މަގުބޫލު އެއް ސައިކޯއެކްޓިވް މާއްދާ ކަމަށާއި، ނިކޮޓީން، ބަނގުރާ، އަދި ކެފެއިން އަށް ފަހު ހަތަރު ވަނައިގައި އޮތް މާއްދާ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު ގިނަ ގައުމުތަކުގައި ބެޓެލް ނަޓަކީ މުހިންމު ސަގާފީ އަދި އިޖުތިމާއީ ސަގާފަތަކަށް ވާއިރު، ގިނަވަމުން އަންނަ ހެކިތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ގަވާއިދުން ބޭނުންކުރުމުން ސިއްހީ ގޮތުން ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއް ކުރާނެ އެވެ.
ގިނަ ބަޔަކު ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯއް ކަނީ އެއިން އުފައްދާ ހަކަތަ އިތުރުވުމަށްޓަކައެވެ. މިއީ އެޑްރިނަލިން ދޫކުރާ ނަޓްގެ ގުދުރަތީ އެލްކަލޮއިޑްސް ގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ކަމެއް ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އަދި އުފާވެރިކަމާއި ދުޅަހެޔޮކަމުގެ އިހުސާސްތައް ވެސް މެދުވެރިވެދާނެ އެވެ.
ބައެއް ސަގާފީ ގަބޫލުކުރުންތަކުގައި ބުނާ ގޮތުގައި އަނގަ ހިކިގެން ފެށިގެން ހަޖަމުކުރުމުގެ މައްސަލަތަކާ ހަމައަށް ގިނަ ބަލިތަކަށް ފޯކުން ލުއި ލިބިދާނެ އެވެ. ނަމަވެސް މި ބޭހުގެ ކްލިނިކަލް ޓްރައިލްތަކުގައި ރަނގަޅަށް ޓެސްޓްކޮށްފައި ނުވާއިރު، ސިއްހީ ގޮތުން އެއްވެސް ފައިދާއެއް ލިބޭ ކަމުގެ ހެކިތައް މަދު ކަމަށް ވެސް ޑޮކްޓަރުން ބުނެ އެވެ
ކެންސަރ ޕްރިވެންޝަން ރިސާޗް ޖާނަލްގައި ޝާއިއުކޮށްފައިވާ އެއް ދިރާސާއަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ފޯއް ނުވަތަ ބެޓެލް ނަޓް އަކީ ކެންސަރާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރާ މާއްދާތަކެކެވެ. އިންޑިއާގެ ދިރާސާއަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ކާޑިއޯ ވެސްކިއުލަރ އަދި ހަޖަމުކުރުމުގެ މައްސަލަތަކަށް އެހީތެރިވެދީ، އެންޓި-އިންފްލެމެޓަރީ އަދި ޒަޚަމްތައް ރަނގަޅުކޮށްދޭ މާއްދާތަކެއް ވެސް ހުރެދާނެ އެވެ. ނަމަވެސް ސައުތު އީސްޓް އޭޝިއާ ޖާނަލް އޮފް ކެންސަރ ޓްރަސްޓްޑް ސޯސްގައި ޝާއިއުކޮށްފައިވާ ދިރާސާއަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި މިކަމުގައި އިތުރު ދިރާސާތަކެއް ކުރެވިފައި ނުވާ ކަމަށެވެ. އަދި ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯކުގެ އެއްވެސް ފައިދާއެއް ކަށަވަރު ކުރުމަށް އިތުރު ދިރާސާތަކެއް ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ވެސް ބުނެފައިވެ އެވެ. އިންޑިއަން ޖާނަލް އޮފް މެޑިކަލް އެންޑް ޕީޑިއޭޓްރިކް އޮންކޮލޮޖީޓްރަސްޓްޑް ސޯސްގައި ޝާއިއުކޮށްފައިވާ މި ނަޓްގެ އަސަރުތަކުގެ މެޑިކަލް ރިވިއުއަކުން ނިންމާފައި ވަނީ މިއީ ފައިދާއަށްވުރެ ގިނަ ގެއްލުންހުރި އަސަރުތަކެއް ކުރާ އެޑިކްޓް މާއްދާއެކެވެ.
އަނގައިގެ ކެންސަރާއި އެހެނިހެން ނުރައްކާ.
ދިރާސާތަކުން ހާމަވެފައިވާ ގޮތުގައި ބެޓެލް ނަޓްގެ ސަބަބުން ސިއްހީ ގޮތުން ބޮޑެތި ނުރައްކާތަކެއް ކުރިމަތިވެ އެވެ. ޑަބްލިޔުއެޗްއޯ އިން ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯއް ގިންތި ކުރަނީ ކާސިނޯޖެން އެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ގިނަ ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯއް ބޭނުންކުރުމާއި އަނގައިގެ ކެންސަރާއި ކާތަކެތި އުފުލާ ނާރުތަކުގެ ކެންސަރާއި ދެމެދު ގަބޫލުކުރެވޭ ގުޅުމެއް އެބައޮތެވެ. ޖާނަލް އޮފް ދަ އެމެރިކަން ޑެންޓަލް އެސޯސިއޭޝަންޓްރަސްޓްޑް ސޯސް އިން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި ފޯއް ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް އޯރަލް ސަބްމިއުކަސް ފައިބްރޯސިސް ޖެހުމުގެ ނުރައްކާ ބޮޑުވެ އެވެ. މި ފަރުވާ ނުލިބޭ ހާލަތުގެ ސަބަބުން އަނގަ ހަރުވެ އެންމެ ފަހުން ދަތްދޮޅީގެ ހަރަކާތް ގެއްލިދާނެ އެވެ. ގަވާއިދުން ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯއް ދުފާނަމަ ވެސް ދަތްދޮޅި ރިއްސުމާއި ދަތް ހަލާކުވުން ފަދަ ކަންކަން މެދުވެރިވެދާނެ އެވެ. ދަތްތަކުގައި ދާއިމީ ގޮތެއްގައި ފުން ރަތް ނުވަތަ ކަޅު ކުލައެއް ވެސް ޖެހިދާނެ އެވެ.
އެމެރިކަން ސޮސައިޓީ ފޯ ކްލިނިކަލް ނިއުޓްރިޝަންގައި ޝާއިއުކުރި ކުރީގެ ދިރާސާއަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ފޯކާއި ކާޑިއޯ ވެސްކިއުލަރ ބަލިތަކާއި މެޓަބޮލިކް ސިންޑްރޯމް އަދި ފަލަވުމުގެ ނުރައްކާ އިތުރުވުމާ ދެމެދު ވަރުގަދަ ގުޅުމެއް އެބައޮތެވެ.
ފޯއް އެހެން ބޭސްތަކާ ނުވަތަ ހަރުފަ ސަޕްލިމެންޓްތަކާ މުއާމަލާތް ކޮށްފާނެ އެވެ. އެއީ ހަށިގަނޑުގައި ވިހަ ރިއެކްޝަންތަކެއް އުފެދި ނުވަތަ ބޭސްތަކުގެ އަސަރު ކުޑަކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. ފޯކުގެ އަސަރު އެހެން ބޭސްތަކަށް ކުރާ މިންވަރު ދެނެގަތުމަށް އިތުރު ޓެސްޓްތަކެއް ކުރަން ޖެހެ އެވެ. ގަވާއިދުން ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯއް ބޭނުންކުރުމުން ވެސް ޑިޕެންޑެންސީ އާއި ވިތުޑްރަވަލް އަލާމާތްތައް ފެނިދާނެ އެވެ.
އެމެރިކާގެ ފުޑް އެންޑް ޑްރަގް އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަން (އެފްޑީއޭ) އިން ބެޓެލް ނަޓް ނުވަތަ ފޯއް ކައްކައިގެން ނުވަތަ ކެއުމަށް ރައްކާތެރި ކަމަށް ނުދެކެ އެވެ. އެ ކުންފުނިން ވަނީ އެ ނަޓް އެ ކުންފުނީގެ ޕޮއިނަސް ޕްލާންޓްސް ޑޭޓާބޭސްގައި ބަހައްޓާފަ އެވެ. ސެންޓަރސް ފޯ ޑިޒީސް ކޮންޓްރޯލް އެންޑް ޕްރިވެންޝަން (ސީޑީސީ) އިން ނެރުނު ފެކްޓް ޝީޓެއްގައި ދުންފަތާއެކު ބެޓެލް ނަޓް ބޭނުންކުރުމާ ގުޅޭ ތިރީގައިވާ ސިއްހީ ހާލަތްތަކުގެ އިންޒާރު ދީފައިވެއެވެ.
އޯރަލް ސަބްމިއުކަސް ފައިބްރޯސިސް
އަނގައިގެ ކެންސަރު
އެޑިކްޝަން
އަލަށް އުފަންވާ ކުދިންގެ ބަރުދަން ދަށްވުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ނަސްލީ މައްސަލަތަކެއް.
ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުން
ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ސިއްހީ ޖަމިއްޔާތަކާއި ސަރުކާރުތަކުން ދަނީ ފޯކުގެ ނުރައްކާތެރިކަމަށް ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް ފިޔަވަޅުތައް އަޅަމުންނެވެ. ޓައިވާނުން ވަނީ އަހަރަކު އެއްފަހަރު “ބެޓެލް ނަޓް ޕްރިވެންޝަން ޑޭ” އެއް އިއުލާންކޮށްފައެވެ. ޓައިޕޭގެ ސިޓީ އޮފިޝަލުން މިހާރު ބެޓެލް ނަޓް ޖޫސް ނުވަތަ ހައްޕުޑާއި ދުފާފައި ޖަހާ ރަތް ކުޅު ޖަހާ ތަން ފެންނަ ކޮންމެ މީހަކު ޖޫރިމަނާކޮށް، ވިތުޑްރަވަލް ކްލާސްތަކަށް ހާޒިރުވާން ޖެހެ އެވެ.
2012 ވަނަ އަހަރު ޑަބްލިޔުއެޗްއޯ އިން ވަނީ ހުޅަނގު ޕެސިފިކް ސަރަހައްދުގައި ފޯއް ބޭނުންކުރުން މަދުކުރުމަށް ފަރުމާކޮށްފައިވާ އެކްޝަން ޕްލޭނެއް އާންމުކޮށްފަ އެވެ. އެއީ މި ޢަމަލު ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ތިރީގައިވާ ފިޔަވަޅުތައް އެއްކޮށްލުމަށް ގޮވާލާ ކަމެކެވެ.
އާންމުން ހޭލުންތެރި ކުރުމުގެ ކެމްޕޭން
ކޮމިއުނިޓީ އައުޓްރީޗް
އެ ޓޭކްއަވޭ
ފޯއް ކެއުމަކީ 2،000 އަހަރު ކުރިން ވެސް ދިގު ތާރީހެއް އޮތް ކަމެއް ކަމަށާއި، ބައެއް ސަގާފަތްތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި އެއާ ގުޅުން ހުރި ފައިދާތަކެއް ލިބިފައިވާ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް މިޒަމާނުގެ ދިރާސާތަކުން ދައްކާގޮތުގައި މި ޢަމަލާ ގުޅިގެން ސިއްޙީ އެތައް ނުރައްކާތަކެއް ކުރިމަތިވެއެވެ. ގަވާއިދުން ފޯއް ކާއިރު އަނގަ އާއި ކާތަކެތި އުފުލާ ނާރުތަކުގެ ކެންސަރާއި، އަނގައިގެ ސަބްމިއުކަސް ފައިބްރޯސިސް އާއި، ދަތް ހަލާކުވުން ފަދަ ކަންކަމާ ގުޅުން ހުރި ކަމަށް ވެސް ދިރާސާގައި ބުނެފައިވެ އެވެ.
ޑަބްލިޔުއެޗްއޯއިން ވަނީ ފޯއް ކާސިނޯޖެންގެ ގޮތުގައި ގިންތިކޮށް، އޭގެ ބޭނުން މަދުކުރުމަށް އެކްޝަން ޕްލޭނެއް އެކުލަވާލާފައެވެ. އެމެރިކާގައި އެފްޑީއޭ އާއި ސީޑީސީ އިން ވެސް ވަނީ ފޯއް ކައިގެން ސިއްހީ ގޮތުން ކުރިމަތިވާ ނުރައްކާތަކާ ބެހޭ ގޮތުން އެލާޓްތަކެއް ނެރެފަ އެވެ. ބެޓެލް ނަޓް ކައިގެން ކުރިމަތިވާ ފަދަ ރިސްކް ފެކްޓަރުތައް މަދުކުރުމަކީ ދުނިޔޭގެ އާންމު ސިއްހަތަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ.
